(BTV HOÀN THIỆN) Khi sếp theo dõi não của bạn - bài viết lủng củng không rõ nội dung

15:00 | 04/05/2023
Nguyễn Anh Tuấn (theo The Wall Street Journal)

Nhà đạo đức sinh học Nita Farahany nói rằng luật quyền riêng tư không theo kịp khoa học khi các nhà tuyển dụng dần sử dụng công nghệ thần kinh tại nơi làm việc

Người sử dụng lao động có thể theo dõi email, tổ hợp phím máy tính và cuộc gọi của nhân viên. Điều gì xảy ra khi họ bắt đầu theo dõi bộ não của nhân viên?

Nita Farahany, 46 tuổi, đã nghiên cứu khả năng này trong nhiều năm. Là giáo sư luật và triết học tại Trường Luật Đại học Duke, Tiến sĩ Farahany từ lâu đã bị hấp dẫn bởi những thách thức pháp lý tiềm ẩn do các thiết bị đo hoạt động điện trong não đặt ra tại nơi làm việc.

Qua nhiều năm, các thiết bị điện não đồ hay còn gọi là EEG, cùng với phần mềm và thuật toán chúng sử dụng, đã trở nên tốt hơn trong việc theo dõi tín hiệu sóng não và giải mã cảm xúc cũng như kỹ năng nhận thức của con người. Tiến sĩ Farahany cho biết, một số nhà tuyển dụng sử dụng các thiết bị này để theo dõi sự mệt mỏi của nhân viên và cung cấp tính năng theo dõi sóng não như một phần của chương trình chăm sóc sức khỏe được thiết kế để giảm căng thẳng và lo lắng.

Tuy nhiên, theo bà, luật pháp đã không theo kịp khoa học. “Không có bộ luật về quyền hợp pháp nào bảo vệ chúng ta khỏi việc người sử dụng lao động quét não hoặc hack não.”

Mối quan tâm của tiến sĩ Farahany về vấn đề này một phần bắt nguồn từ thời thơ ấu của bà. Cha mẹ bà đều đến Hoa Kỳ từ Iran, cha bà chuyển đến vào năm 1969 để thực tập nội trú y tế và mẹ bà đến một năm sau đó. Họ đã lên kế hoạch quay trở lại Iran vào năm 1979 nhưng quyết định từ chối vì tình trạng bất ổn chính trị. Sau khi vua Iran bị lật đổ, anh trai của mẹ bà, người từng phục vụ trong quân đội, đã bị bắt. Gia đình của Tiến sĩ Farahany thường thảo luận về chính trị, bao gồm cả việc các chính phủ có thể lạm dụng công nghệ giám sát như thế nào.

Trong cuốn sách “Trận chiến cho bộ não của bạn: Bảo vệ quyền tự do suy nghĩ trong thời đại công nghệ thần kinh,” Tiến sĩ Farahany cho rằng nơi làm việc sẽ là một đấu trường quan trọng trong cuộc chiến vì tương lai của sự riêng tư về tinh thần. Bà đã nói chuyện với Tạp chí Phố Wall về cách các nhà tuyển dụng đang ngày càng thu thập dữ liệu não bộ của người lao động và sự cần thiết của việc giới hạn cách sử dụng thông tin.

Các nhà tuyển dụng đã theo dõi bộ não của chúng ta như thế nào?

Ví dụ đầu tiên là cách đây vài năm. Những người lái tàu ở Trung Quốc trên tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh-Thượng Hải được yêu cầu đội mũ có gắn điện cực để theo dõi hoạt động não của họ để xem họ đang trong trạng thái tập trung hay mệt mỏi. Thậm chí có những báo cáo về việc theo dõi mức độ cảm xúc của công nhân nhà máy. Công nhân có thể bị đuổi về nhà nếu mức độ cảm xúc cho thấy họ có thể gây rối trong nhà máy. Farahany nghĩ bà rất vui vì điều đó không xảy ra ở Mỹ. Nhưng hóa ra nó đang xảy ra ở Mỹ. Một số công ty đã bắt đầu xem xét về công nghệ cho phép họ theo dõi mức độ mệt mỏi cũng như sự chú ý và tập trung.

Có một số cách sử dụng có lợi. Nhân viên có thể sử dụng máy theo dõi hoạt động sóng não. Khi tâm trí bạn bắt đầu mất tập trung, nó có thể đưa ra cảnh báo và nói với bạn rằng, “Này, đã đến lúc não bộ phải nghỉ ngơi rồi.”

Các công ty cũng đang sử dụng nó để theo dõi sức khỏe. Các chương trình chăm sóc sức khỏe không bị ảnh hưởng bởi những biện pháp bảo vệ người lao động nhằm tránh khỏi việc lạm dụng dữ liệu sức khỏe. Dữ liệu bao gồm mọi thứ, từ sự suy giảm nhận thức của một người theo thời gian tới nhiều chỉ số não bộ khác, thông qua các trò chơi rèn luyện trí não và tai nghe đo hoạt động sóng não.

Bạn có thấy rằng các nhà tuyển dụng thu thập dữ liệu thông qua các chương trình chăm sóc sức khỏe và sau đó chia sẻ báo cáo hàng quý không?

ọ hoàn toàn có thể. Họ có thể đánh giá nó. Họ có thể sử dụng nó cho mục đích quản lý. Họ có thể đưa ra quyết định về việc thuê ai sẽ tốn kém hơn theo thời gian, ai là người có bộ não đang bị chậm lại và ít có khả năng hoạt động hiệu quả hơn theo thời gian. Hiện nay không có sự kiểm tra về cách họ sử dụng dữ liệu này.

Trong nhiều trường hợp, chúng ta tự nguyện cung cấp thông tin này. Và trong một số trường hợp khác, chúng ta không có lựa chọn nào khác, bởi đó là một phần của quá trình xin việc. Điều gì làm phiền bạn?

Nhiều người có thể không nhận ra bao nhiêu thông tin có thể được giải mã từ bộ não của một người. Dữ liệu hoạt động não có thể giúp ta tìm hiểu rất nhiều điều về một cá nhân, chẳng hạn như liệu họ có bị suy giảm nhận thức hay liệu họ có ở giai đoạn đầu của u nguyên bào thần kinh đệm, có một khối u não hay không—hay thậm chí cả thói quen nhận thức của họ.

Farahany lo rằng mọi người đang vô tình cho đi thông tin mà không nhận ra đầy đủ ý nghĩa của điều này. Điều đó đúng với quyền riêng tư nói chung, nhưng chúng ta phải đặc biệt quan tâm có khi nói đến bộ não. Đó là nơi duy nhất mà chúng ta thực sự có được riêng tư.

Nếu nhà tuyển dụng thu thập dữ liệu não bộ theo thời gian, họ có thể quay lại và phân tích lại dữ liệu thô không?

Các nhà công nghệ trong lĩnh vực này một thập kỷ trước sẽ nói với mọi người rằng: “Điều gì làm bạn phải lo lắng về việc thu thập dữ liệu thần kinh, khi có rất ít thông tin có thể được giải mã từ các điện cực trên bề mặt so với các điện cực được cấy vào não”. Họ không còn nói điều đó nữa.

Họ nhận ra rằng chúng ta đã có thể làm được nhiều hơn những gì mong đợi. Khi các thuật toán dần trở nên tốt hơn và chúng ta tích lũy được ngày càng nhiều dữ liệu hơn, thì các mô hình càng trở nên chính xác hơn.

Do hầu hết dữ liệu này đang được tải lên máy chủ đám mây và được lưu giữ ở đó vô thời hạn, bạn có thể có dữ liệu dài hạn rất quan trọng. Tôi đã thuê người này khi họ 23 tuổi và bây giờ họ đã 43 tuổi, bộ não của họ hoạt động hiệu quả đến mức nào vào thời điểm này? Họ đã đem lại đủ giá trị trong đời làm việc cho chúng ta chưa?

Trong sách của bà có nói đến việc sóng não tiết lộ những thành kiến ​​vô thức của chúng ta và có thể tạo nên hình tượng xấu nhất về chúng ta. Thực sự thì nó là như thế nào?

Vâng, điều đó có thể xảy ra. Câu hỏi đặt ra là họ có thể làm điều đó hiệu quả như thế nào trong thời gian thực hiện nay. Họ có thể cho bạn đeo một thiết bị và thăm dò bộ não của bạn và tìm ra cách bạn đang phản ứng không? Chắc là không. Trong tương lai họ có làm được không? Tôi nghĩ vậy.

Có cách nào để mọi người có thể tự bảo vệ mình không?

Chúng ta có thể và nên yêu cầu nhà tuyển dụng làm tốt hơn. Có thể nói: Đây là một cách minh bạch mà chúng tôi đang lên kế hoạch triển khai các phương pháp hay nhất tại nơi làm việc. Chúng tôi đang cung cấp dữ liệu cho bạn sử dụng. Chúng tôi không lưu trữ nó.

Có một rủi ro tiềm tàng là mọi người sẽ không có lựa chọn. Bạn không thể chọn phỏng vấn với công ty duy nhất không sử dụng các chỉ số dựa trí não nếu tất cả đều quyết định sử dụng chúng. Vì vậy, tôi nghĩ rằng đó là sự kết hợp giữa những người tự lo cho bản thân nhưng cũng đưa ra các quy tắc mặc định phù hợp ở cấp chính phủ và cố gắng khuyến khích trách nhiệm từ phía doanh nghiệp.

https://www.wsj.com/articles/brain-wave-tracking-privacy-b1bac329