Tại một số điểm nhạy cảm nhất thế giới, nhà chức trách đã lắp đặt các thiết bị kiểm tra an ninh do duy nhất một công ty Trung Quốc sản xuất (trong khi công ty này có quan hệ sâu sắc với quân đội Trung Quốc và các cấp cao nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc).

Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos. Các cảng lớn nhất Châu Âu. Các sân bay từ Amsterdam đến Athens. Biên giới của NATO với Nga. Tất cả đều phụ thuộc vào thiết bị được sản xuất bởi Nuctech, công ty đã nhanh chóng trở thành công ty hàng có doanh thu đầu thế giới về máy quét hàng hóa và xe cộ.

Nuctech đã bị cấm ở Hoa Kỳ trong nhiều năm do lo ngại về an ninh quốc gia, nhưng nó đã thâm nhập sâu rộng khắp châu Âu, lắp đặt các thiết bị của mình ở 26 trong số 27 quốc gia thành viên EU, theo hồ sơ mua sắm công, chính phủ và doanh nghiệp được Associated Press xem xét.

Sự phức tạp trong cấu trúc sở hữu của Nuctech và sự mở rộng phạm vi toàn cầu của nó đã làm dấy lên những cảnh báo ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Ngày càng nhiều quan chức an ninh phương Tây và các nhà hoạch định chính sách lo ngại rằng Trung Quốc có thể khai thác thiết bị Nuctech để phá hoại các điểm trung chuyển chính hoặc truy cập bất hợp pháp vào dữ liệu chính phủ, công nghiệp hoặc cá nhân từ các mặt hàng đi qua thiết bị của họ.

Những người chỉ trích Nuctech cáo buộc chính phủ Trung Quốc đã trợ cấp cho công ty để họ có thể hạ gục các đối thủ cạnh tranh và tạo cho Bắc Kinh tiềm năng ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng quan trọng ở phương Tây khi Trung Quốc tìm cách thiết lập mình như một siêu cường công nghệ toàn cầu.

“Dữ liệu đang được xử lý bởi các thiết bị này rất nhạy cảm. Đó là dữ liệu cá nhân, dữ liệu quân sự, dữ liệu hàng hóa. Nó có thể là bí mật thương mại đang bị đe dọa. Bạn muốn chắc chắn rằng nó nằm trong tay phải”, Bart Groothuis, giám đốc an ninh mạng của Bộ Quốc phòng Hà Lan trước khi trở thành thành viên của Nghị viện châu Âu, cho biết. "Bạn đang phụ thuộc vào một tác nhân nước ngoài, một đối thủ địa chính trị và chiến lược". Ông và những người khác nói rằng châu Âu không có sẵn các công cụ để giám sát và chống lại sự xâm lấn tiềm tàng như vậy. Các quốc gia thành viên khác nhau đã đưa ra quan điểm đối lập về rủi ro bảo mật của Nuctech. Thậm chí không ai có thể kiểm kê công khai toàn diện về vị trí và số lượng thiết bị Nuctech đã được lắp đặt trên khắp lục địa.

Nuctech bác bỏ những lo ngại đó, phản bác rằng các hoạt động của Nuctech ở Châu Âu tuân thủ luật pháp địa phương, bao gồm kiểm tra bảo mật nghiêm ngặt và các quy tắc bảo mật dữ liệu.

“Đó là thiết bị của chúng tôi, nhưng là dữ liệu của bạn. Robert Bos, phó tổng giám đốc của Nuctech tại Hà Lan, nơi công ty có trung tâm nghiên cứu và phát triển, cho biết: “Khách hàng của chúng tôi quyết định điều gì xảy ra với dữ liệu”.

Ông cho biết Nuctech là nạn nhân của những cáo buộc vô căn cứ đã cắt giảm gần một nửa thị phần ở châu Âu kể từ năm 2019.

“Thành thật mà nói, thật là bực bội,” Bos nói với AP. “Trong 20 năm chúng tôi giao thiết bị này, chúng tôi chưa bao giờ gặp vấn đề về vi phạm hoặc rò rỉ dữ liệu. Cho đến hôm nay, chúng tôi chưa bao giờ có bất kỳ bằng chứng nào về điều đó”.

Ngoài hệ thống quét người, hành lý và hàng hóa, công ty còn chế tạo máy dò chất nổ và các thiết bị kết nối với nhau có khả năng nhận dạng khuôn mặt, đo nhiệt độ cơ thể và nhận dạng thẻ căn cước hoặc vé.

Các nhà phê bình lo ngại rằng theo luật tình báo quốc gia của Trung Quốc, trong đó yêu cầu các công ty Trung Quốc giao nộp dữ liệu do cơ quan an ninh nhà nước yêu cầu, Nuctech sẽ không thể chống lại các cuộc gọi từ Bắc Kinh để giao dữ liệu nhạy cảm về hàng hóa, con người và thiết bị đi qua máy quét của họ. Họ nói rằng có nguy cơ Bắc Kinh có thể sử dụng sự hiện diện của Nuctech trên khắp châu Âu để thu thập dữ liệu lớn về các luồng thương mại xuyên biên giới, lấy thông tin từ các mạng địa phương, như bản kê khai vận chuyển hoặc thông tin hành khách, hoặc phá hoại luồng thương mại trong một cuộc xung đột.

Hồ sơ mua sắm và tài liệu chính phủ cũng như các thông báo của các công ty cho biết các sân bay ở London, Amsterdam, Brussels, Athens, Florence, Pisa, Venice, Zurich, Geneva và hơn chục sân bay trên khắp Tây Ban Nha đều đã ký kết hợp đồng mua thiết bị Nuctech.

Cơ cấu sở hữu của Nuctech phức tạp đến mức người ngoài khó có thể hiểu được các con đường ảnh hưởng và trách nhiệm giải trình thực sự.

Điều rõ ràng là Nuctech, ngay từ nguồn gốc của nó, đã gắn liền với lợi ích của chính phủ, giới học thuật và quân sự Trung Quốc.

Nuctech được thành lập như một chi nhánh của Đại học Thanh Hoa, một trường đại học nghiên cứu công lập ưu tú ở Bắc Kinh. Nó lớn mạnh với sự hậu thuẫn từ chính phủ Trung Quốc và trong nhiều năm được điều hành bởi con trai của cựu lãnh đạo Trung Quốc Hồ Cẩm Đào.

Datenna, một công ty tình báo kinh tế của Hà Lan tập trung vào Trung Quốc, đã lập bản đồ cấu trúc sở hữu của Nuctech và phát hiện ra hàng chục thực thể lớn trên bốn tầng cổ phần, bao gồm bốn doanh nghiệp nhà nước và ba tổ chức chính phủ. Ngày nay, cổ đông lớn nhất của Nuctech là Tongfang Co., công ty có 71% cổ phần. Đến lượt mình, cổ đông lớn nhất tại Tongfang là chi nhánh đầu tư của Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC), một tập đoàn quốc phòng và năng lượng nhà nước do Quốc vụ viện Trung Quốc kiểm soát. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ xếp CNNC là một công ty quân sự của Trung Quốc vì nó chia sẻ công nghệ và chuyên môn tiên tiến với Quân Giải phóng Nhân dân nước này.

Ông Tập đã làm mờ ranh giới giữa các hoạt động dân sự và quân sự của Trung Quốc, đồng thời đưa quyền lực của Đảng Cộng sản cầm quyền vào sâu trong các doanh nghiệp tư nhân. Một cách để thực hiện điều đó là tạo ra hàng chục phương tiện tài trợ do chính phủ hậu thuẫn để tăng tốc độ phát triển của các công nghệ có cả ứng dụng quân sự và thương mại.

Trên thực tế, một trong những phương tiện đó, Quỹ Đầu tư Công nghiệp Kết hợp Quân sự-Dân sự Quốc gia, đã tuyên bố vào tháng 6 năm 2020 rằng họ muốn nắm 4,4% cổ phần trong cổ đông lớn của Nuctech, cùng với quyền bổ nhiệm giám đốc cho hội đồng quản trị Tongfang. Điều đó chưa bao giờ xảy ra - “những thay đổi trong môi trường thị trường”, Tongfeng giải thích trong một hồ sơ đăng ký trên sàn chứng khoán Trung Quốc.

Nhưng có những mối liên hệ khác giữa cấu trúc sở hữu của Nuctech và quỹ hợp nhất. CNNC, công ty có 21% lợi ích trong Nuctech, nắm giữ hơn 7% cổ phần trong quỹ, theo Qichacha, một nền tảng thông tin doanh nghiệp Trung Quốc. Họ cũng chia sẻ nhân sự: hồ sơ cho thấy Chen Shutang, một thành viên của Nhóm Lãnh đạo Đảng của CNNC và là kế toán trưởng của công ty, giữ vai trò giám đốc quỹ.

Nuctech khẳng định rằng hoạt động của họ được định hình bởi các lực lượng thị trường, không phải chính trị, và CNNC cho biết họ không kiểm soát việc quản lý doanh nghiệp hoặc ra quyết định của mình.

Nhưng Jaap van Etten, một cựu quan chức ngoại giao Hà Lan và là Giám đốc điều hành của Datenna, cho biết câu hỏi đặt ra là “liệu ​​chúng tôi có muốn cho phép Nuctech, công ty do nhà nước Trung Quốc kiểm soát và liên kết với quân đội Trung Quốc, tham gia vào các bộ phận quan trọng trong an ninh biên giới và cơ sở hạ tầng của chúng tôi hay không”.